Phần lớn, trẻ nhỏ đều bị “hói” do tóc chưa kịp mọc, phát ngôn những từ ngữ vô nghĩa, trong khi não của chúng lại chứa đựng nhiều điều bí ẩn mà ngay cả các bậc làm cha làm mẹ cũng phải ngạc nhiên…





1. Đa số trẻ đều chào đời sớm hơn quy định?
Theo nghiên cứu mang tên “Điều gì xảy ra với não trẻ trong 5 năm đầu đời” (What's Going on in There? How the Brain and Mind Develop in the First Five Years of Life - Lise Eliot), nếu khung xương chậu của sản phụ đủ khỏe để giữ bào thai, thì em bé sẽ chào đời đúng tiến độ 9 tháng 10 ngày. Nhưng thực tế, vì nhiều yếu tố tác động, nên trẻ đã ra đời sớm hơn dự định. Ngoài ra, do xương chậu luôn ở trạng thái ép, nên não trẻ chỉ bằng 1/4 kích thước não của người trưởng thành. Sau 14 tuần tuổi, trẻ đã bắt đầu có những “nụ cười xã hội”. Tuy nhiên, mối giao tiếp trong giai đoạn này mang tính sơ khai và lạc lõng. Hiện tượng trẻ khóc khi chào đời là dấu hiệu cần tới sự quan tâm của mọi người để giúp chúng tồn tại.
2. Khả năng phản ứng trong não của trẻ rất mạnh?
Theo các chuyên gia ngôn ngữ ở ĐH Cornell (CU – Mỹ) thì ngay từ khi chào đời, não của trẻ đã phát triển rất mạnh. Trước tiên, là để hưởng ứng với thế giới xung quanh, đáp ứng cho nhu cầu tồn tại. Trong não trẻ có khu vực gọi là trung tâm điều hành, giúp bé cảm nhận cái đói, nhu cầu về vật chất và cảm nhận đau. Nhờ các phản ứng này, việc chăm sóc trẻ luôn được đáp ứng kịp thời. Thực tế, hầu hết trẻ nhỏ dùng tiếng khóc đề “cầu cứu”, nhất là ở giai đoạn được 42 tuần tuổi (phần lớn trẻ chào đời trong giai đoạn từ 38 - 42 tuần). Nhưng đối với trẻ sinh non, giai đoạn “khóc cực đại” rơi vào tuần thứ 12 của thai kỳ.

3. Trẻ nhăn mặt nói lên điều gì?
Theo nghiên cứu mang tên “The Philosophical Baby” cho biết, khi bắt chước nét mặt biểu cảm của người lớn, là trẻ muốn xây dựng mối quan hệ tình cảm với thế giới xung quanh. Vì vậy, chỉ cần nhìn qua nét mặt bé, người mẹ có thể đoán được con buồn hay vui, đói hay khát.... Các nhà khoa học gọi đây là cách giao tiếp phi ngôn ngữ và cũng là một phần phát triển rất quan trọng ở trẻ nhỏ, tiền thân của việc phát triển ngôn ngữ sau này. Do đó, các bậc phụ huynh cần hiểu rõ con mình, để giúp cho những khả năng này phát triển càng sớm càng tốt.
4. Khi còn nhỏ, não phát triển tương đối nhanh?
Khi mới sinh, não người, động vật linh trưởng và cả người Neanderthal (một loài trong chi người đã tuyệt chủng, hay còn gọi là phụ loài của con người hiện đại) đều giống nhau. Nhưng sau đó, não người phát triển nhanh hơn, đạt tới ngưỡng 60% so với người trưởng thành. Ví dụ, đến tuổi đi nhà trẻ, não phát triển đủ kích thước nhưng chưa hoàn thiện mà phải chờ đến cuối tuổi 20 mới đạt mức cực đại. Ngoài ra, nghiên cứu khoa học cũng phát hiện thấy não người không bao giờ ở trạng thái “ngừng phát triển”, kể cả ở chiều tích cực lẫn tiêu cực.
5. Não trẻ có nhiều tiếp điểm thần kinh hơn não người lớn?
Các nghiên cứu khoa học cho thấy, não trẻ có nhiều tiếp điểm thần kinh hơn não người lớn, nhưng lại có ít chất dẫn truyền thần kinh hơn. Chính nhờ cấu trúc này mà sự cảm nhận của trẻ mang tính khuếch tán, chứ không “chắt lọc” hay “tiêu cự” như ở người lớn. Điều này có thể hiểu, trẻ có thể nhận biết ánh sáng đèn lồng tốt hơn, trong khi người lớn lại cảm nhận ánh sáng lóe tốt hơn. Khi trưởng thành, não của trẻ trải qua giai đoạn ‘sàng lọc” để hoàn thiện. Trong đó, mạng lưới thần kinh bắt đầu định hình mọi thứ mang tính chiến lược, nhờ những kinh nghiệm thu được. Điều này giúp trẻ nhận thức những vấn đề mang tính trọng tâm, không còn mang tính “tràn lan” như trước nữa.

6. “Bập bẹ” chính là ngôn ngữ đầu đời của trẻ nhỏ?
Mặc dù phát âm những ngôn từ nghe vẻ vô nghĩa, nhưng đây đích thực là tín hiệu “rất người lớn” hay ngôn ngữ đầu đời của bé. Để giúp trẻ phát triển nhanh ngôn ngữ, các bậc cha mẹ nên chú ý đến hành vi này, cổ vũ và hướng chúng phát triển theo chiều hướng tích cực, thông qua cách nói chuyện và nựng trẻ, nhất là áp dụng phương pháp “chậm chạm”, mạch lạc và phù hợp với từng độ tuổi. Ví dụ nói từ “baba” hay “mama”, bạn nên hưởng ứng những từ tương tự để giúp trẻ tiếp thu được nhanh hơn.
7. Giáo dục trẻ bằng băng đĩa, VDV... ít phát huy tác dụng?
Nghiên cứu có tên “Babies may cry with the intonations of their mother tongue”, các nhà khoa học phát hiện thấy giao tiếp xã hội đóng vai trò quan trọng giúp trẻ phát triển những kỹ năng đầu đời, đặc biệt là ngôn ngữ. Tuy nhiên, công cụ như thủ thuật ghi âm, DVD, nhất là những chương trình soạn sẵn nhằm tăng cường tính thông minh cho trẻ, chỉ mang tính thương mại và ít phát huy tác dụng. Theo khuyến cáo của các chuyên gia tâm lý, bạn nên loại bỏ các ấn phẩm này, bởi nó vừa tốn tiền lại ít tác dụng. Áp dụng cách tiếp xúc trực tiếp giữa cha mẹ với con cái sẽ mang lại hiệu quả cao, đúng với quy luật tự nhiên hơn.
8. Ngủ tốt giúp trẻ thông minh, chóng lớn?
Theo nghiên cứu “Child Devalopment” thì giống như người lớn, bộ não của trẻ đôi khi có thể quá tải, nên cần được nghỉ ngơi để “hít vào” mới có đủ năng lượng để phát triển và khắc phục những căng thẳng. Trong đó, giấc ngủ chất lượng được xem là tiêu chí quan trọng. Nó giúp trẻ phục hồi phát triển nhanh, nhất là nhóm trẻ từ 1 tuổi trở lên, khi não bước vào giai đoạn phát triển mạnh.

9. Rất đáng yêu nhưng cũng rất sao nhãng?
Nghiên cứu “Babies often Love music” cho biết, trẻ nhỏ rất đáng yêu nhưng lại giống như người nghễng ngãng, không phân biệt được âm thanh nền, âm thanh gốc như khả năng của người lớn, nên trẻ vẫn cứ vô tư trong những môi trường ồn ào, đông người hoặc cả những nơi có tiếng ồn chói tai. Ví dụ như âm thanh do truyền hình phát ra, trẻ không thể nhận biết được lời nói của người lớn, mặc dù ngồi ngay bên cạnh. Ngoài ra, trẻ nhỏ cũng là nhóm rất chuộng âm nhạc, giúp chúng phát triển kỹ năng. Thế nân, người ta gọi liệu pháp âm nhạc có tác dụng tốt cho trẻ, kể cả nhóm sinh thiếu tháng phải nuôi trong lồng ấp.
10. Trẻ cần nhiều “cha mẹ” hơn?
Số ra mới đây trên tạp chí Monographs of the Society for Research in Child Development, các nhà khoa học phát hiện thấy trẻ nhỏ phát triển tốt, thông minh khi có nhiều người lớn bên cạnh (gồm cha mẹ, người thân, bảo mẫu hay cô nuôi dạy trẻ). Như vậy, nhu cầu của trẻ không chỉ có cha mẹ, mà chúng còn cần đến nhiều người khác nữa. Những đứa trẻ sống trong gia đình có nhiều người thì khả năng biểu cảm trên mặt cũng khác với những đứa trẻ cô đơn, chỉ có một mình mẹ, nhất là sau 7 tháng tuổi trở ra. Như vậy, môi trường sống được xem là yếu tố quan trọng giúp trẻ phát triển tốt những kỹ năng đầu đời, nhất là kỹ năng giao tiếp.
Khắc Nam (bau.vn)





Nguồn SKĐS




Theo bau.vn