Tai biến mạch máu não thường xảy ra bất thình lình và đột ngột, tai biến mạch máu não xảy ra do tình trạng não không được cung cấp máu đầy đủ, lưu lượng máu đến nuôi não ít hoặc không đến được do hẹp, tắc nghẽn động mạch não hoặc do vỡ mạch máu não. Tai biến mạch máu não đặc biệt nguy hiểm, nếu không được cấp cứu kịp thời có thể gây nguy hiểm cho tính mạng.
Tắc vỡ mạch máu não nguyên nhân của tai biến mạch máu não (minh họa)
Nguyên nhân nào gây tai biến mạch máu não?
Tai biến mạch máu não là tình trạng đột quỵ não, xảy ra do não bị thiếu máu đột ngột, dẫn đến não bị tổn thương. Khi não không được cung cấp máu đầy đủ, có thể gây các tế bào não ngưng hoạt động và có thể chết trong vài phút, khi đó cơ thể yếu, tê bì, liệt nửa người, rối loạn ngôn ngữ, miệng méo… hoặc hôn mê, thậm chí tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Tuy nhiên có nhiều trường hợp người bệnh được cứu sống, nhưng bị tan phế suốt đời, tuổi thọ giảm và mất khả năng lao động… Những người có tiền sử bệnh tim mạch, cao huyết áp rất dễ bị tai biến mạch máu não khi gặp một số yếu tố tác động như sự thay đổi đột ngột của thời tiết (nóng sang lạnh hoặc ngược lại).
Những người trên 55 tuổi có mắc cao huyết áp (động mạch xơ vữa), đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, béo phì, nghiện thuốc là, lạm dụng rượu bia, ít vận động rất dễ gặp phải tai biến mạch máu não. Một số trường hợ tai biến mạch máu não xảy ra do rối loạn tuần hoàn não cấp tính. Tuy nhiên cũng có thể do chấn thương tâm lý, thần kinh căng thẳng thường xuyên, liên tục mà tình trạng khác phục kém có thể gây rối loạn tới tuần hoàn não, từ đó gây nên tai biến mạch máu não.
Biểu hiện của tai biến mạch máu não
Ở những người có bệnh về huyết áp (huyết áp thấp hay cao huyết áp), xơ vữa động mạch, đái tháo đường,... mà đột nhiên có cảm giác nhức đầu, váng vất, tê nửa người, ngáp vặt liên tục.. đây có thể là những dấu hiệu ban đầu của tai biến mạch máu não. Vậy nên, các triệu chứng ban đầu của tai biến mạch máu não thường khởi đầu là: chóng mặt, nhức đầu, mất phương hường, chân tây cùng phía yếu, miệng méo, nói khó… Tai biến mạch máu não thường xảy ra đột ngột vào ban đêm, nên người bệnh và người nhà không biết được, khi phát hiện thì người bệnh đã rơi vào trạng thái hôn mê, đại tiểu tiện không còn tự chủ.
Xử trí tại gia đình như thế nào?
Trường hợp phát hiện triệu chứng khởi đầu của bệnh tai biến mạch máu não xảy ra, người nhà cần nơi lỏng quần áo cho bệnh nhân, để người bệnh nằm nghiêng trên mặt bằng phẳng, đầu kê cao một chút để tránh người bệnh bị sặc do các chất tiết ra từ miệng. Giữ ấm cơ thể cho bệnh nhân, để tránh những cơn co giật. Tuyệt đối không tự ý cho bệnh nhân uống thuốc, và không cho bệnh nhân ăn hay uống bất kỳ. Trường hợp người bệnh còn tỉnh táo, cần nhắc người bệnh thở thật sâu và đều giúp máu lên não tốt hơn, và nhanh chóng đưa bệnh nhân đến bệnh viện gần nhất để được cấp cứu kịp thời.
Giảm được nguy cơ nếu biết cách phòng ngừa
Mặc dù tai biến mạch máu não là bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể giảm được nguy cơ bệnh nếu biết cách phòng ngừa. Cần loại trừ các yếu tố nguy cơ gây ra tai biến mạch máu não và phòng ngừa tái phát đối với bệnh nhân bị đột quỵ não. Người cao tuổi cần được khám bệnh định kỳ, đặc biệt là những người có bệnh về tăng huyết áp hoặc huyết áp thấp hoặc có kèm đái tháo đường hoặc kèm theo tăng mỡ máu, xơ vữa động mạch. Mùa lạnh cần mặc ấm, tắm, rửa nước ấm. Không nên tắm vào sáng sớm hoặc chiều tối. Cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý để hạn chế xơ vữa động mạch như hạn chế ăn mỡ động vật, ăn nhiều cá (tốt nhất mỗi tuần ăn 2-3 lần cá thay cho ăn thịt), ăn nhiều rau, uống đủ lượng nước hàng ngày (tránh cô đặc máu sẽ hình thành huyết khối). Cần bỏ thuốc lá, không nên lạm dụng rượu, bia, hạn chế ăn mặn. Đối với những người đã từng bị đột quỵ não, để phòng tái phát là tích cực điều trị theo đơn của bác sĩ khám bệnh, đặc biệt là duy trì huyết áp ở mức trung bình.
Cần vận động cơ thể bằng các hình thức thể dục đều đặn, nhẹ nhàng, không tập quá sức mình hoặc đi bộ, mỗi lần đi khoảng 15-20 phút, tổng cộng thời gian đi bộ không quá 60 phút.
Trả lời kèm Trích dẫn